Nghệ thuật sân khấu kịch và thư viện

Kịch là một bộ môn nghệ thuật sân khấu, một trong ba phương thức phản ánh hiện thực của văn học. Kịch có mối liên hệ với thư viện ở hai điểm là: vốn tài liệu của thư viện có nói về nghệ thuật sân khấu kịch; và các dịch vụ của thư viện phục vụ khai thác các loại tài liệu đó. Đặc biệt có dịch vụ tổ chức, triễn lãm sự kiện chuyên đề có hình thức kể chuyện theo sách - sân khấu hóa các tác phẩm văn học - diễn kịch theo các tác phẩm có trong thư viện. Từ đó đưa ra giải pháp ứng dụng cổng an ninh thư viện và thiết bị trình diễn tài liệu số - Magic Box để phục vụ hoạt động khai thác thông tin từ thư viện cho việc "sân khấu hóa" được tốt hơn.

Ảnh bìa bài viết là hình ảnh các em thiếu nhi diễn kịch theo tiết mục kể chuyện theo sách tại Liên hoan Thiếu nhi kể chuyện theo sách tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2019. Theo nguồn: http://sovhtt.baria-vungtau.gov.vn/

1. Vài nét về nghệ thuật sân khấu kịch

Kịch là một bộ môn nghệ thuật sân khấu, một trong ba phương thức phản ánh hiện thực của văn học. Thuật ngữ này bắt nguồn từ từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là “hành động”, kịch tính (tiếng Hy Lạp cổ điển: δρᾶμα, drama), được bắt nguồn từ “I do” (Tiếng Hy Lạp cổ: δράω, drao). Là sự kết hợp giữa 2 yếu tố bi và hài kịch. Được coi là một thể loại thơ ca, sự kịch tính được đối chiếu với các giai thoại sử thi và thơ ca từ khi Thơ của Aristotle (năm 335 trước Công nguyên) - tác phẩm đầu tiên của thuyết kịch tính ra đời. Mặc dù kịch bản văn học vẫn có thể đọc như các tác phẩm văn học khác, nhưng kịch chủ yếu để biểu diễn trên sân khấu. Đặc trưng của bộ môn nghệ thuật này là phải hành cuộc sống bằng các hành động kịch, thông qua các xung đột tính cách xảy ra trong quá trình xung đột xã hội, được khái quát và trình bày trong một cốt truyện chặt chẽ với độ dài thời gian không quá lớn. Mỗi vở kịch thường chỉ trên dưới ba giờ đồng hồ và còn tuy kịch ngắn, kịch dài. [1]

Tại Việt Nam bộ môn nghệ thuật kịch đã xuất hiện từ lâu, sau Cách mạng tháng 8 kịch dân ca ở Việt Nam phát triển mạnh mẽ, dựa trên nền tảng âm nhạc là các làn điệu dân ca ở địa phương, ví dụ như Kịch dân ca Bài chòi, Kịch dân ca Huế, Kịch dân ca Nghệ Tĩnh... Đây là loại hình nghệ thuật mới, tương tự như tuồng, chèo và cải lương. [2]

Cho đến nay trong quá trình hội nhập với các nước bạn Việt Nam cũng đã tiếp thu được nhiều phong cách nghệ thuật mới lạ, biến đổi trong kịch để đến gần gũi hơn với công chúng.

2. Nghệ thuật sân khấu kịch trong lĩnh vực thư viện

Thư viện trong suy nghĩ của nhiều người vốn là một nơi yên tĩnh, chỉ là nơi để đến học tập thì liệu có điểm liên quan nào đến bộ môn nghệ thuật sân khấu kịch?

Nghệ thuật sân khấu kịch trong lĩnh vực thư viện được thể hiện qua các luận điểm như sau.

2.1. Vốn tài liệu tác phẩm về nghệ thuật sân khấu kịch có trong thư viện

Thư viện là trung tâm thông tin tri thức chứa nhiều loại hình tài liệu với nhiều chủ đề và nội dung khác nhau. Trong vốn tài liệu phong phú đó không thể không kể đến những tài liệu về nghệ thuật kịch. Bộ môn nghệ thuật kịch được lưu trữ tại thư viện dưới nhiều dạng khác nhau như sách giấy truyền thống, thậm chí là băng đĩa, hay còn được số hóa thành các định dạng điện tử.

Có thể phân loại các tài liệu về nghệ thuật sân khấu kịch theo nhiều tiêu chí khác nhau:
(A) Theo nội dung của tài liệu: Đây dạng phân loại tương đối khó vì để phân tích được chính xác nội dung của tài liệu cần phải có sự hiểu biết nhất định về vấn đề mình định phân loại. Hơn hết để được chọn lựa phân chia các tài liệu vào các nhóm chính xác cần phải có khoảng thời gian lớn. Có thể chia làm ba nhóm chính như sau.
(1) Tài liệu học thuật, nghiên cứu về nghệ thuật kịch: Đây là những tài liệu có hàm lượng thông tin khoa học cao, có cấu trúc bố cục rõ ràng, được dẫn giải logic. Nội dung được chú thích, đánh dấu, chia mục theo những quy tắc Quốc tế, hoặc những quy tắc của đất nước sở tại của tác giả sáng tạo ra tác phẩm. Thông thường được thể hiện dưới dạng sách giấy truyền thống, cụ thể hơn là các đề tài nghiên cứu khoa học, các đề án nghiên cứu thạc sĩ, tiến sĩ, hay các loại sách chuyên khảo, kỷ yếu hội thảo nghiên cứu khoa học… về các lĩnh vực như sân khấu, nghệ thuật hay cụ thể hơn là “kịch”.
(2) Tài liệu khoa học thường thức về nghệ thuật kịch: Với nhóm tài liệu này thì vô cùng phong phú và đa dạng có những điểm với chung với nhóm (1); tuy nhiên với nhóm (2) này thì hàm lượng thông tin khoa học không nhiều bằng. Nội dung trong các nhóm tài liệu này thường biến đổi theo nhiều dạng thức trình bày khác nhau, đôi lúc không theo một quy tắc nào cả. Thường thể hiện rõ nét qua những tài liệu dạng sách tổng hợp thông tin như các sách hỏi – đáp về nghệ thuật, các sách tóm lược kể chuyện về nghệ thuật… Đôi khi có cả những dạng kiểu truyện tranh dành cho thiếu nhi nói về nghệ thuật.
(3) Tài liệu gốc về nghệ thuật kịch: Có thể hiểu rằng những tài liệu này về bản chất chính là một “tác phẩm kịch”. Tài liệu gốc đó có thể là những đĩa ghi hình về kịch, những cuốn sách tác phẩm văn học về kịch. Nếu ở những nhóm tài liệu (1) và (2) thì bộ môn nghệ thuật kịch được hiện diện dưới dạng những thông tin có tính chất khoa học, tham khảo nghiên cứu là chủ yếu thì ở nhóm (3) này nghệ thuật kịch được chuyển tải thành những văn bản, hoặc được ghi hình lại và lưu trữ trong thư viện. Nội dung của các tài liệu gốc này những vở kịch với nhiều thể loại như: bi, hài, bi hài, chính kịch,...

(B) Theo loại hình tài liệu: Đây là loại phân loại thông thường nhất có thể gặp tại một số kho đóng hạn chế của thư viện, không phục vụ rộng rãi.
(1) Tài liệu giấy: Có thể thấy đây là nhóm tài liệu thông thường dễ thấy ở các thư viện, là những cuốn sách, hoặc các bản photo… Nhóm tài liệu này có độ lưu trữ cũng không quá lâu, thông thường dao động trong khoảng 50 năm trở lại. Thành phần chủ yếu của tài liệu là giấy (có thể đôi lúc pha thêm các tạp chất khác, như kiểu dạng bìa đóng bằng da thuộc) nên dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động bên ngoài như con người, vi khuẩn, côn trùng, thời tiết…
(2) Tài liệu băng đĩa: Thông tin hay các chủ đề xoay quanh về nghệ thuật sân khấu kịch (có thể là cả một vở kịch) được ghi hình lại đưa vào các dạng đĩa CD, DVD, băng cassette,… hay ghi âm vào đĩa than cũ. Nhóm tài liệu này có yêu cầu sự can thiệp của công nghệ để lưu trữ thông tin.
(3) Tài liệu vi phim – vi phiếu: Các thông tin của tài liệu được sao chụp lưu trữ dưới dạng vi phim – vi phiếu nếu để trong điều kiện phù hợp có thể lưu trữ đến hàng trăm năm. Khi sử dụng loại hình tài liệu này thì phải có những thiết bị chuyên dụng của thư viện mới có thể khai thác.
(4) Tài liệu số: Dạng tài liệu đã được số hóa thành các dạng file như PDF, TIFF… có thể chuyển dạng, khai thác trên môi trường internet,…
(5) Tài liệu chất liệu khác: Nhóm tài liệu với các chất liệu khác ngoài những loại kể trên như da thuộc, đá, gỗ…

(C) Theo cách thức khai thác tài liệu của bạn đọc: Đối với một số thư viện, hay một số kho mở của thư viện thì vốn tài liệu không nhiều nên cũng không cần quá nhất thiết phân loại theo nội dung hay các loại hình tài liệu khác nhau, chỉ đơn giản là phân loại theo cách thức để khai thác được thông tin tài liệu của bạn đọc để sắp xếp tài liệu vào vị trí hợp lí cho bạn đọc tiện sử dụng.
(1) Tài liệu truyền thống: Có thể hiểu nhóm tài liệu này làm bằng giấy, là những cuốn sách được bạn đọc khai thác tại chỗ, chỉ việc yêu cầu thủ thư, hay tự mình lấy xuống khỏi giá là có thể sử dụng ngay được.
(2) Tài liệu ứng dụng công nghệ: Để sử dụng được nhóm tài liệu này bạn đọc bắt buộc phải sử dụng đến các máy móc thiết bị khác như máy tính, đầu đĩa, máy đọc vi phim…
 

2.2. Dịch vụ của thư viện về lĩnh vực nghệ thuật sân khấu kịch

Để giúp bạn đọc khai thác được vốn tài liệu của mình một cách hiệu quả hơn các thư viện đều triển khai nhiều loại hình dịch vụ, có thể kể đến căn bản như dịch vụ lưu thông tài liệu, dịch vụ tra cứu thông tin, dịch vụ hỏi – đáp thông tin, dịch vụ phổ biến thông tin chọn lọc. Về nội dung cụ thể cách triển khai các loại hình dịch vụ này cho việc khai thác các vốn tài liệu về lĩnh vực nghệ thuật sân khấu kịch của bạn đọc như thế nào tôi xin không phân tích; vì bản chất các dịch vụ này ở thư viện đều là để giúp thỏa mãn nhu cầu tin của bạn đọc một cách hiệu quả nhất, không kể mỗi loại thông tin về “nghệ thuật sân khấu kịch”, và hình thức triển khai thì ở mỗi thư viện gần như đều có những nguyên lí chung nhất định cho nên tránh để trùng lặp không cần thiết những nội dung về dịch vụ đáp ứng nhu cầu tin của bạn đọc với các bài nghiên cứu khác tôi sẽ không trình bày lại ở đây nữa.

Ngoài những dịch vụ đã kể ở trên thì đặc biệt tại thư viện có dịch vụ tổ chức, triển lãm sự kiện theo chuyên đề. Dịch vụ này có nhiều điểm đặc biệt nên tôi sẽ tập trung nói kĩ hơn vào phần này.

Thông thường các thư viện sẽ tổ chức các hoạt động kèm theo triển lãm, và phục vụ sách cho bạn đọc trong các sự kiện như các ngày lễ hội; tôn vinh hay kỉ niệm một sự kiện, một danh nhân; hưởng ứng các tuần lễ văn hóa… Tùy thuộc vào loại hình thư viện với các nhiệm vụ và chức năng của mình mà hoạt động tổ chức sự kiện, triển lãm sẽ được phát động theo quy mô phù hợp với đối tượng được sử dụng và khai thác loại dịch vụ này.

Trong những năm gần đây để tôn vinh về “văn hóa đọc” các thư viện trên cả nước đã có những hoạt động nổi bật trong những tuần lễ sách, ngày văn hóa đọc, ngày xuất bản Việt Nam… Thư viện có thể đứng ra tổ chức hoặc đồng tổ chức với các bên liên quan để xây dựng các sự kiện, chương trình như triển lãm sách, hội thi kể chuyện theo sách, xếp sách nghệ thuật, vẽ minh họa sách… Trong số đó sự kiện thi kể chuyện theo sách là một hình thức kể chuyện độc đáo kết hợp diễn kịch theo nội dung của một cuốn sách. Thông thường những loại kịch được ứng dụng trong quá trình kể chuyện theo sách là kịch nói, nhạc kịch,… để phản ánh những giá trị cũng như nội dung tư tưởng có trong sách. Nội dung biểu diễn kịch có thể bám sát vào nội dung gốc của chính cuốn sách, nghĩa là nội dung của cuốn sách chính là kịch bản của buổi diễn kịch. Cũng có thể nội dung biểu diễn kịch cũng chỉ phản ánh một phần nội dung cuốn sách, hoặc đôi khi nội dung biểu diễn lại gần như không liên quan đến nội sách, chỉ là dẫn giải hướng đến giới thiệu sách. Các sự kiện kể chuyện sách thường nằm trong tuần lễ tôn vinh văn hóa đọc, được các thư viện công cộng, chuyên ngành phối hợp với các cơ quan nhà nước, cơ quan chủ quản để tổ chức. Mỗi sự kiện này đều kèm theo nhiều tiết mục văn hóa khác, và sẽ có ban giám khảo để chấm thi, tiết mục được đoạt giải sẽ có bằng khen cùng phần thưởng.

Những “diễn viên kịch” phần nhiều là những bạn đọc không có trình độ chuyên môn trong diễn xuất, việc họ hóa thân thành các nhân vật trong buổi biểu diễn tất nhiên sẽ có những điều hạn chế nhất định. Tuy nhiên ta có thể thấy những sự nỗ lực của những diễn viên không chuyên này, một trường phái diễn kịch của những người yêu tri thức.

Với kịch bản kịch bạn đọc lựa chọn những cuốn sách, trong đó chiếm phần nhiều là các tác phẩm văn học và tự mình chuyển thể lên sân khấu để biểu diễn được gọi là hình thức “sân khấu hóa” đã giúp văn hóa đọc trở nên gần gũi với người dân, sách vở và tri thức luôn đi song hành với nhau, hơn hết xét theo góc độ nghệ thuật sân khấu kịch thì về căn bản các yếu tố của một buổi biểu diễn kịch đã hình thành, “kịch” đến gần hơn với công chúng từ cả những người không chuyên chứ không cần thiết phải ở những sân khấu chuyên nghiệp phải mua vé vào xem

Không gian biểu diễn hay sân khấu của những người diễn kịch ở đây là những không gian chung, công cộng hoàn toàn miễn phí với người tham dự. Sân khấu ở đây là hội trường của thư viện, sân khấu của trường học, khu vực sân khấu của Ủy ban nhân dân…

Việc đưa sách vào kịch, và kịch biểu diễn để nói về sách đã tạo ra sự lan tỏa rất mạnh mẽ, giúp phần thúc đẩy giáo dục, giải trí lành mạnh cho người dân. Đối với các thư viện trực thuộc trường học các cấp phổ thông, cơ sở, tiểu học thì việc chuyển thể các tác phẩm văn học nhà trường lên sân khấu để biểu diễn kịch đã giúp cho việc học tập về bộ môn ngữ văn đến gần gũi hơn với học sinh, học sinh từ đó có thể thêm yêu thích hơn những cuốn sách. Hàng loạt những tác phẩm quen thuộc có thể kể tên như: Romeo và Juliet của William Shakespeare, Cô bé bán diêm của Hans Christian Andersen, Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng, Dế mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài,… được biểu diễn trên sân khấu. Với các thư viện công cộng thì việc “sân khấu hóa” được phong phú đa dạng hơn với nhiều loại sách khác nhau, giúp cho việc tuyên truyền, quảng bá các giá trị văn hóa, đồng thời khẳng định các nội dung tri thức trong sách một cách mạnh mẽ đến với người dân.

Có thể kể đến một số trường hợp tiêu biểu mà tôi đã sưu tầm được về việc thi kể chuyện theo sách có biểu diễn kịch như sau:

• Tại Trường Tiểu học Lê Văn Tám, UBND thành phố Lào Cai phối hợp cùng với Thư viện tỉnh tổ chức Ngày hội sách và văn hóa đọc năm 2018. Với chủ đề “Trang sách nhỏ - thành công lớn”, Ngày hội đọc sách đã thu hút đông đảo học sinh, phụ huynh và nhân dân trên địa bàn tham gia. Tại ngày hội, các em học sinh được đến gần hơn với những tác phẩm trong sách thông qua việc sân khấu hóa thành các tiểu phẩm, hoạt cảnh, kịch. Đồng thời, tham gia vào các trò chơi sôi nổi liên quan đến chủ đề về sách, các nội dung, câu chuyện đã được học trong chương trình sách giáo khoa; tham gia sáng tác vẽ truyện tranh. Ngày hội sách đã tạo không khí vui tươi, sôi nổi cho học sinh khi tham gia đọc sách, qua đó góp phần đưa phong trào đọc sách trở thành thói quen, nét đẹp văn hóa trong toàn thể cán bộ, giáo viên và học sinh các trường học trên địa bàn thành phố. [9]
• Tại Trường Tiểu học Tân Thành 1 (T.P Thái Nguyên), cô Doãn Thị Hòa Bình, Hiệu trưởng Nhà trường cho biết: Trường đưa vào sử dụng thư viện thân thiện, bên cạnh đó còn có không gian xanh để đọc sách ngoài trời thuộc khuôn viên nhà trường. Đây chính là môi trường để học sinh chủ động chia sẻ và trao đổi những kiến thức trong học tập. Tại thư viện thân thiện, Trường thiết kế sân khấu nhỏ và giáo viên chủ nhiệm phối hợp với nhân viên thư viện xây dựng kịch bản, hoạt cảnh trong các câu chuyện để các em đóng kịch, nhập vai, do đó các môn học về xã hội, văn học rất sinh động, học sinh sẽ ấn tượng lâu hơn. Thay vì giáo viên truyền đạt, học sinh thụ động tiếp nhận kiến thức, chúng tôi dành cho các em tham gia các hoạt động tương tác, chia sẻ những hiểu biết của bản thân qua từng câu chuyện, từng cử chỉ, hành vi… Điều quan trọng là từ thiết kế không gian học tập của thư viện, học sinh được thể hiện mình, được nói lên những nhận thức của mình và bày tỏ thái độ, nhận thức… Từ đó giáo viên mới có những phương pháp dạy học hiệu quả cho từng nhóm học sinh, thậm chí phát hiện ra năng lực đặc biệt, sở trường của học sinh. [8]
• Để giúp cho các bạn đoàn viên, thanh niên trong toàn trường tích cực chủ động trang bị những kiến thức các môn học từ nguồn sách báo của thư viện nhà trường, đồng thời tạo phong trào thi đua “dạy tốt - học tốt” xuyên suốt năm học, sáng ngày 09/4/2018, thư viện trường THPT Đồng Xoài tổ chức ngoại khóa nhân dịp “Hưởng ứng ngày sách Việt Nam 21/4”, “Kỷ niệm 43 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30.4.1975 – 30.4.2018, với chủ đề: “Những trang sách đi cùng năm tháng”. Trong khuôn khổ của “Ngày hội đọc sách” của nhà trường có giới thiệu cuốn sách “ 10 cô gái ngã ba Đồng Lộc” của tác giả Nghiêm Văn Tân. Nội dung cuốn sách đã được đội văn nghệ trường THPT Đồng Xoài khéo léo tái hiện lại bằng tiểu phẩm, nói về quá trình tìm về lịch sử cuộc ném bom ác liệt năm 1968 ở ngã ba Đồng Lộc. [5]
• Sáng ngày 22/04/2019 Thư Viện trường Tiểu học Suối Cát tổ chức Hội thi đóng kịch theo sách nhằm hưởng ứng “Ngày sách Việt Nam năm 2019”. Hội thi giúp học sinh phát huy năng lực tự học, tính tích cực, chủ động sáng tạo trong học tập, rèn luyện thói quen đọc sách và làm việc với sách. Như V.Vaxilepxcaian đã từng nói “Sách là người bạn chân thành và sáng suốt. Nó chỉ cho bạn con đường đúng đắn, nó giữ cho bạn khỏi bị lầm lạc. Có sách bên mình thì cả trong thời thơ ấu, cả giữa lúc thanh xuân và cả khi đã về già, bạn không bị cô độc, bạn thấy mình mạnh mẽ”. Nhận thấy vai trò vô cùng quan trọng của từng cuốn sách nên thư viện đã tổ chức hội thi “Đóng kịch theo sách”, nhằm nâng cao văn hóa đọc trong nhà trường. [3]
• Thực hiện công văn của Bộ giáo dục về việc triển khai công tác Thư viện, thư viện trường THCS Nguyễn Hàm Ninh tổ chức Hội thi kể chuyện, đóng kịch theo sách với các chủ đề khác nhau. Nhằm phát động rộng rãi trong các em về phong trào đọc sách. Giáo dục, vun đắp cho các em tình yêu thầy cô giáo, tình yêu quê hương đất nước. Qua hội thi giúp các em rèn luyện tính tự giác học tập, đoàn kết giao lưu với các bạn trong trường để học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, qua những câu chuyện của hội thi rèn luyện cho các em thêm kỹ năng sống, là môi trường tạo cơ hội cho các em bộc lộ năng khiếu, kỹ năng về kể chuyện, thuyết trình trước đám đông và là một hoạt động văn hóa trong nhà trường. [4]
• Nhằm thiết thực chào mừng kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm (ngày thành lập đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí minh 26/3; ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh 15/5; ngày sinh chủ tịch Hồ Chí Minh 19/5...) và hưởng ứng ngày sách VN 21/4 lần thứ 5. Thư viện trường Tiểu học Đồng Tâm kết hợp với Đoàn, Đội tổ chức hội thi “Kể chuyện theo sách” năm học 2017 – 2018. [6]Tháng 10 năm 2018, Thư viện huyện Côn Đảo đã chủ động xây dựng kế hoạch và kinh phí trình UBND huyện phê duyệt tham gia Liên hoan thiếu nhi kể chuyện theo sách tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2019 do Thư viện tỉnh tổ chức. Do vậy, đầu năm 2019 Thư viện huyện Côn Đảo lên phương án sưu tầm, chọn lọc các câu chuyện kể để tham gia Liên hoan và xây dựng kế hoạch chi tiết cho các khâu như: Kịch bản phần thi Giới thiệu đội tuyển, câu chuyện dự thi, cảnh trí sân khấu, tiếng động, tiếng nhạc, đạo cụ, phục trang,... và thời gian tập luyện, diễn báo cáo của đội tuyển.

• Với chủ đề “Những trang sách yêu thương”  Thư viện huyện Côn Đảo mang đến Liên hoan đã tạo ấn tượng cho người xem ngay từ phần thi Giới thiệu đội tuyển, tuy ngắn gọn nhưng đầy xúc tích với điểm nhấn là các hoạt động của Thư viện huyện Côn Đảo như: Hội báo xuân, góc Giới thiệu sách, ngày Hội đọc sách, tuần lễ đọc sách, Hội thi Kể chuyện sách Hè, Hội thi Kể chuyện sách Măng non, Hoạt động giới thiệu sách mới, phục vụ sách lưu động, Giới thiệu sách trên sóng truyền thanh vào sáng Thứ bảy hàng tuần, Cuộc thi đố vui tìm hiểu sách, luân chuyển phục vụ sách đến các tủ sách cơ sở khu dân cư, các đơn vị lực lượng vũ trang, các thư viện trường học,… và đặc biệt Thư viện Côn Đảo đã lồng ghép tặng 530 phần quà cho các em học sinh trường THCS Lê Hồng Phong và trường Tiểu học Cao Văn Ngọc, trong đó có 56 phần quà dành cho các em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. [10]

  
  
  

   

3. Kết luận và giải pháp cho đầu tư xây dựng thư viện cho việc phục vụ “sân khấu hóa”

Nghệ thuật biểu diễn kịch xuất hiện trong lĩnh vực thư viện đã góp phần thu hút người dân quan tâm hơn với sách, văn hóa đọc được tôn vinh. Đây là một hình thức marketing độc đáo cho thư viện.

Để đầu tư thư viện cho việc phục vụ “sân khấu hóa” tôi có một số ý kiến như sau:

• Có thể thấy như phần nhiều ví dụ được đưa ra ở trên việc biểu diễn kịch – giới thiệu sách trở nên khá phổ biến ở các thư viện trực thuộc các trường học cấp cơ sở, tiểu học. Vì vậy trước hết tôi xin trình bày về việc đầu tư cho thư viện trực thuộc các đơn vị giáo dục này. Việc tạo cho các em học sinh không gian thân thiện để tiếp cận với sách trong thư viện lấy thông tin cho buổi biểu diễn kịch là điều cần thiết. Nhưng theo như tôi quan sát phần đông trẻ em Việt Nam còn mắc tính thụ động, hay cảm thấy nhút nhát không tự tin khi có sự giám sát của các cán bộ thư viện, vậy nên đôi khi để cho các em khoảng không gian thoải mái thì phải tạo không gian riêng tránh để các em luôn cảm thấy có người giám sát mình trong quá trình tự đọc, tự học. Nhìn nhận ở tâm lý trẻ thì trong giai đoạn này các em dễ “nổi loạn”, sẽ có những hành vi không hay, đôi khi chỉ là vì bị thu hút bởi những cuốn sách mà đem chúng ra hỏi thư viện khi không được cho phép. Việc tự ý đem sách ra khỏi thư viện sẽ dễ gặp phải khi không có sự giám sát sát sao của cán bộ thư viện, nhưng nếu giám sát các em nhiều sẽ tạo ra áp lực vô hình chung đến các em, làm các em cảm thấy không thoái mái khi sử dụng thư viện. Chính vì vậy với các thư viện thuộc dạng này tôi xin đề xuất đến sử dụng hệ thống an ninh từ tính, với mỗi tài liệu đều gắn dây từ vào trong, khi tài liệu được đem ra khỏi thư viện mà không thực hiện đúng các thao tác như khử từ thì khi đi qua khỏi cổng an ninh ngay lập tức sẽ có báo động. Ứng dụng an ninh từ tính vào thư viện sẽ đảm bảo được vấn đề không thất thoát tài liệu, mà cán bộ thư viện lại không cần phải mất quá nhiều công sức trong vấn đề giám sát.
• Đối với một số thư viện thuộc trong hệ thống thư viện công cộng thì việc tổ chức những chương trình kiểu dạng kể chuyện theo sách này rất thu hút người dân quam tâm. Đi kèm theo chương trình là việc triển lãm, sếp xách nghệ thuật… Ở đây các thư viện có thể dùng thiết bị trình diễn tài liệu kỹ thuật số - Magic box: Dùng cho triển lãm, trưng bày, trình diễn tài liệu và các đối tượng vật thể dạng 2D, 3D, tài liệu nghe nhìn. Bao gồm tủ trình diễn 43 inches màn cảm ứng trong suốt, máy tính điều khiển và phần mềm. Giúp cho việc quan sát tài liệu, tham quan chương trình sự kiện văn hóa đọc được trực quan hơn.

________________________________________
Tài liệu tham khảo:
[1] Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, Kịch, truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: https://vi.wikipedia.org/wiki/K%E1%BB%8Bch

[2] Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, Sân khấu cổ truyền Việt Nam, truy cập vào 13/05/2020 tại địa chỉ: https://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%A2n_kh%E1%BA%A5u_c%E1%BB%95_truy%E1%BB%81n_Vi%E1%BB%87t_Nam

[3] Hội thi đóng kịch theo sách nhân ngày sách Việt Nam 2019 (2019), truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: http://thsuoicat.pgddtcamlam.edu.vn/tin-tuc-su-kien/tin-cua-truong/hoi-thi-dong-kich-theo-sach-nhan-ki-niem-ngay-sach-viet-nam-.html

[4] Hội thi kể chuyện đóng kịch theo sách (2018), truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: http://thcshamninh.pgdbadon.edu.vn/thong-bao-nha-truong/hoi-thi-ke-chuyen-dong-kich-theo-sach.html

[5] Nguyệt Nga (2018), Ngoại khóa thư viện, chủ đề: Những trang sách đi cùng năm tháng, truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: http://binhphuoc.edu.vn/TruongTHPTDongXoaiBP/130/2103/4260/56549/Tin-cac-to-CM/Ngoai-khoa-thu-vien--chu-de--Nhung-trang-sach-di-cung-nam-thang.aspx

[6] Nguyễn Thị Hồng, Hội thi "Kể chuyện theo sách”, truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: http://ng-thdongtam.haiduong.edu.vn/xem_trang_tin.aspx?id=420

[7] Nguyễn Thị Như Trang (2019), Tập huấn công tác thư viện: Phương pháp tuyên truyền giới thiệu sách và các hoạt động tương tác với sách, truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: http://gialai.edu.vn/upload/18282/20190808/2019_Tai_lieu_tap_huan_in_Gia_Lai.pdf

[8] Nguyễn Thị Tường Vi (2019), Xây dựng thói quen đọc sách từ mô hình thư viện thân thiện, truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: http://thuvien.camau.gov.vn/Lists/News/DispForm.aspx?PageIndex=8&ID=656

[9] Thế Long (2018), Sôi nổi Ngày hội đọc sách tại thành phố Lào Cai, truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: http://laocaitv.vn/van-hoa-du-lich/soi-noi-ngay-hoi-doc-sach-tai-thanh-pho-lao-cai

[10] Trương Văn Út (2019), Thư viện huyện Côn Đảo xuất sắc đạt giải a toàn tỉnh tại Liên hoan Thiếu nhi kể chuyện theo sách tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2019, truy cập vào ngày 13/05/2020 tại địa chỉ: http://sovhtt.baria-vungtau.gov.vn/thu-vien/-/asset_publisher/content/thu-vien-huyen-con-dao-xuat-sac-dat-giai-a-toan-tinh-tai-lien-hoan-thieu-nhi-ke-chuyen-theo-sach-tinh-ba-ria-%E2%80%93-vung-tau-nam-2019/pop_up?_101_viewMode=print
________________________________________
 Bài viết: Hải Anh
Ngày đăng: 13/05/2020