Thư viện Trại giam, Nhà giam, Nhà tù - một mô hình Thư viện độc đáo
Tóm tắt: Bài viết tập trung vào những vấn đề lí luận căn bản về định hình của một mô hình Thư viện Trại giam (Nhà tù hoặc Nhà giam) để từ đó đưa ra những góc nhìn mới cho người đọc về Thư viện.
Từ khóa: Thư viện Trại giam, Thư viện Nhà tù, Thư viện Nhà giam, Mô hình Thư viện, Độc đáo, Phạm nhân
1. Đặt vấn đề
Đã từ lâu tại nhiều nước trên thế giới việc đọc sách luôn được coi trọng và ưu tiên hàng đầu, Chính phủ, lãnh đạo và các nhà hoạch định chính sách tại các Quốc gia đã nỗ lực không ngừng trong công tác tuyên truyền, thúc đẩy văn hóa đọc. Việc đưa sách đến với mọi người dân trong xã hội đã trở thành một vấn đề đáng quan tâm. Để phục vụ người dân được hiệu quả hơn trong việc khai thác thông tin có ích từ sách các Quốc gia đã chú trọng đến vấn đề xây dựng, đầu tư cho các hoạt động của Thư viện (xét về cả mặt hoạt động lí luận nghiệp vụ cho đến thực tiễn coi Thư viện như một thiết chế quan trọng của xã hội). Trong các hoạt động xây dựng, tạo lập các Thư viện thì trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng đã có xuất hiện ở các khu vực giam giữ phạm nhân, người có tội với pháp luật sở tại từ đó xuất hiện một loại hình Thư viện đặc biệt mang tên Thư viện Trại giam, Thư viện Nhà tù hay Thư viện Nhà giam với mục đích chính là phục vụ công tác sách báo cho phạm nhân ở nơi đó, giúp họ giải trí trong thời gian lao động, giam giữ để cải tạo hay còn đáng chú trọng hơn nữa là để thay đổi nhân cách, giúp họ có thêm kiến thức về các lĩnh vực, nhìn nhận lại những vấn đề đúng đắn của cuộc sống, để rồi sau này mãn hạn tù, sẽ dễ dàng hòa nhập, chung sống với cộng đồng. Chính vì vậy ở trong phạm vi bài viết này tôi muốn nói đến Thư viện Trại giam, Nhà tù, Nhà giam (sau đây gọi tắt là Thư viện Trại giam) với góc nhìn của lĩnh vực Thư viện học, đề từ đó đưa ra những nhận xét về mô hình Thư viện đặc biệt này.
2. Tổ chức và cách thức hoạt động của Thư viện Trại giam
Nhà Sử học Dương Trung Quốc và nhà Thư viện học Lê Văn Viết đã từng bắt tay vào với nhau để thực hiện dự án mang sách đến với các trại giam khắp nơi trên cả nước. Khi mới bắt đầu thực hiện công việc thì điều đầu tiên họ phải làm là đi khảo sát, có một sự thật đã làm cả hai nhà khoa học khá bất ngờ là hóa ra trên toàn nước ta ở hầu hết các trại giam các hệ thống Thư viện đã có từ trước tuy chưa phát triển đồng đều, dù ở một số nơi chỉ xuất hiện dưới hình thức một phòng đọc sách nhỏ (với không nhiều đầu sách). Từ câu chuyện này ta có thể nhận thấy rằng việc lan tỏa văn hóa đọc, đưa sách đến khắp nơi trên nước ta (nếu chỉ xét về mặt số lượng) thì đã có những thành công đáng kể.
Một Thư viện Trại giam hoạt động theo phương thức đóng, chỉ phục vụ chủ yếu cho những người trong chính phạm vi khu vực trại giam mình hoạt động. Đối tượng bạn đọc của Thư viện thường là những phạm nhân bị giam giữ, và một số ít các cán bộ đang hoạt động tại trại giam.
Thông thường để quản lý một mô hình Thư viện Trại giam thì có hai cách thức, đó là do chính các cán bộ quản lý trại giam sẽ phụ trách hoặc các cán bộ quản lý sẽ cử ra những người trong số các phạm nhân được đánh giá là có cải tạo tốt, năng nổ trong các hoạt động sinh hoạt của trại giam sẽ được thay phiên nhau quản lý công tác Thư viện. Những người hoạt động trong công tác Thư viện sẽ chịu sự quản lý trực tiếp từ ban lãnh đạo của trại giam.
Các phạm nhân sẽ có những ngày, những giờ trong tuần được phép tự do, cho đến Thư viện để đọc sách (giống những tiết học về đọc sách), và cũng tùy từng nơi với các cơ chế khác nhau thì sẽ cho phạm nhân được mượn sách về phòng giam để đọc.
3. Vốn tài liệu ở Thư viện Trại giam
Để duy trì các hoạt động của Thư viện Trại giam cần phải có người phụ trách về Thư viện, không những thế ta cũng cần phải quan tâm đến vấn đề xây dựng, phát triển vốn tài liệu của Thư viện. Vốn tài liệu của Thư viện được cấp kinh phí (dù chưa được nhiều) từ ban lãnh đạo quản lý trại giam để mua về, ngoài ra còn đến từ các nguồn khác.
Tại các Thư viện Trại giam đã thực hiện theo Chương trình số 2645/CTr-BVHTTDL-BCA ngày 08/08/2014 của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch và Bộ Công an về việc phối hợp tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao trong các trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc và các trường giáo dưỡng giai đoạn 2014 – 2018 [3]. Các Thư viện Trại giam đã phối hợp chặt chẽ với các Thư viện Công cộng trong phạm vi trại giam sở tại, đặc biệt là các Thư viện lớn trực thuộc Trung ương, thành phố hay tỉnh để luân chuyển sách về cho các phạm nhân đọc.
Về vấn đề xã hội hóa hoạt động Thư viện thì có một số cá nhân hay tổ chức đã thực hiện công tác thiện nguyện, đóng góp một phần sức lực của mình vào việc phát triển văn hóa đọc bằng cách đóng góp kinh phí (mua sách) hay tặng các cuốn sách phù hợp cho các Thư viện Trại giam.
Trong những năm gần đây có rất nhiều cá nhân, hay tổ chức tiêu biểu có đóng góp sức lực của mình trong công tác phát triển văn hóa đọc hình thành nhân cách, lối sống đẹp cho phạm nhân. Về phía Thư viện Công cộng có thể kể đến vài cái tên tiêu biểu có đóng góp cho công tác này là: Thư viện tỉnh Thái Nguyên, Thư viện tỉnh Phú Thọ, Thư viện tỉnh Bình Phước, Thư viện tỉnh Hà Nam, Thư viện tỉnh Trà Vinh, Thư viện tỉnh Ninh Thuận, Thư viện tỉnh Điện Biên… Về phía các tổ chức Dự án có thể kể đến: Tổng cục Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp phối hợp Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) tổ chức lễ trao tặng sách cho các trại giam trên cả nước; Chương trình kêu gọi Quyên góp cho trại giam và thư viện cộng đồng của Viện đào tạo Bách Khoa (xem thêm tại: https://gnh.vn/du-an-cong-dong/quyen-gop-sach-cho-trai-giam/); Dự án với tên gọi "OneBook" (Một cuốn sách) do sachhay.org khởi xướng và PACE điều hành, tổ chức đợt trao tặng sách cho phạm nhân tại các trại giam trên phạm vi cả nước;…
Các loại sách có trong Thư viện Trại giam có khá nhiều thể loại khác nhau, nhưng có thể tạm phân loại ra làm ba loại chính:
- Nhóm sách văn học: Bao gồm những tác phẩm văn học kinh điển thông thường được đánh giá là phù hợp với luật pháp, văn hóa của đất nước sở tại. Ngoài ra có những tác phẩm văn học mang tính định hướng kiểu dạng như tự truyện, tạp văn về những tấm gương vượt qua khó khăn, người tốt việt tốt, làm lại cuộc đời như “Hồi ký Tâm Si – đa vượt lên cái chết”, rồi tuyển tập các cuốn sách theo mô – tip “Hạt giống tâm hồn”… Phạm nhân Đỗ Minh Trung (sinh năm 1984, phạm nhân tại trại giam Đắk P’Lao) chia sẻ khi chưa vào tù đọc sách đã là thói quen của anh, lúc đó anh chỉ đọc sách chuyên môn cho công việc của mình, đến khi ở tù anh đã đọc thêm các thể loại sách khác ở Thư viện Trại giam nên anh có cảm nghĩ: “Lần đầu đọc những cuốn sách văn học, đó chỉ là cách để giải trí, nhưng càng đọc lại càng thấy ẩn sâu trong đó những giá trị nhân văn, những triết lý từ cuộc sống đời thường. Có lẽ mấy năm nữa khi mãn hạn tù, tôi cũng đọc được hết số sách văn học trong trại giam này.” [6]
- Nhóm sách giáo dục – kĩ năng sống: Bao gồm những loại sách về các vấn đề chung trong xã hội như sách về pháp luật, công nghệ, kinh tế… Các loại sách hướng dẫn về cách làm việc, kĩ năng mềm như khả năng thuyết trình, kỹ năng đàm phán, khả năng nắm bắt tâm lý… để sau này sau khi mãn hạn phạt tù phạm nhân có thể có các kĩ năng học tập qua sách vở, dễ dàng hòa nhập với cuộc sống. Đã có không ít phạm nhân trong quá trình cải tạo nhờ đọc thêm các loại sách về pháp luật họ đã hiểu thêm được những vấn đề sai trái của mình, đọc được các sách về kĩ năng mềm họ đã có thêm động lực để cải tạo. Phạm nhân Trần Văn An (sinh năm 1976, phạm nhân tại trại giam Đắk P’Lao) đã chia sẻ, trong mấy năm ở trong tù khát khao tự do, làm lại cuộc đời càng thôi thúc phạm nhân này đọc sách mỗi ngày; chính vì vậy ông đã tự nhắc nhở bản thân: “Hơn nửa đời người, phần lớn là những ngày tháng quay cuồng bên ma túy, rồi vào tù ra tội, nhưng đến khi đọc sách biết được nhiều tấm gương từng lầm lỗi vươn lên làm giàu chính đáng, mình cũng ham lắm. Bây giờ ngày nào tôi cũng tìm đọc mấy sách hướng nghiệp, liên quan đến trồng trọt, nuôi ước mơ có một mảnh đất trồng cam, quýt sau khi mãn hạn tù.” [6]
- Nhóm sách khoa học thường thức: Đây là nhóm sách về các lĩnh vực trong cuộc sống như văn hóa, lịch sử, nghệ thuật, địa lí… và thậm chí là tôn giáo, tín ngưỡng. Nhóm sách mang tính giải trí cao, nhưng về cơ bản là những kiến thức đời sống bổ ích để cung cấp thông tin cho phạm nhân.
4. Dịch vụ của Thư viện Trại giam:
Về cơ bản Thư viện Trại giam với các dịch vụ không được phong phú và đa dạng so với các Thư viện khác, nhưng nhìn nhận về khía cạnh chức năng và nhiệm vụ của Thư viện là phục vụ chủ yếu những người phạm nhân, ít phục vụ những đối tưọng bạn đọc khác thì dưới đây là những loại hình dịch vụ căn bản:
- Dịch vụ đọc sách tại chỗ: Trại giam quy định thời gian (ngày, giờ) trong tuần cho phạm nhân được quyền đến Thư viện để đọc tài liệu. Những phạm nhân sẽ được phân chia theo từng nhóm một theo quy định của trại giam và quy mô diện tích của Thư viện, đến Thư viện và lựa chọn sách mình muốn đọc để đọc tại chỗ. Đây là dịch vụ phổ thông ở các Thư viện khi sử dụng hình thức kho mở, bạn đọc của Thư viện có thể tùy ý lấy tài liệu mình muốn xuống khỏi giá để sử dụng. Dịch vụ này tạo cảm giác thoải mái cho người sử dụng Thư viện, ở đây với người sử dụng Thư viện là phạm nhân sẽ cho cảm giác thân thiện, giải tỏa sau những giờ lao động cải tạo, những lần bị giam giữ trong các nhà giam.
- Dịch vụ mượn sách: Về vấn đề mượn sách tùy thuộc theo quy định của mỗi Thư viện Trại giam thì đối tượng được mượn sách về để sử dụng đa số thuộc hai nhóm là phạm nhân và cán bộ công tác tại trại giam. Vì các vấn đề khách quan khác nhau như thời gian đọc sách tại chỗ của Thư viện còn ngắn, chưa đủ với nhu cầu của người đọc hay thời gian hoạt động của Thư viện trong lúc người đọc (khi này là cán bộ công tác tại trại giam) đang làm việc thì không thể đọc được nên việc có dịch vụ mượn sách về rất có ích và hiệu quả góp phần thỏa mãn nhu cầu tin của bạn đọc.
- Dịch vụ hỏi – đáp thông tin: Để đáp ứng được nhu cầu tin của mình người đọc sẽ trao đổi với những người phụ trách Thư viện, các thông tin sẽ được xuất hiện dưới hình thức hỏi – đáp nhưng chỉ dừng lại ở mức độ căn bản, không chuyên sâu do tính chất hoạt động của Thư viện Trại giam quy mô còn nhỏ, vốn tài liệu chưa nhiều, và hơn hết người phụ trách Thư viện trong nhiều trường hợp đều không có trình độ chuyên môn về lĩnh vực Thư viện học. Nhưng nhìn nhận lại rằng dịch vụ hỏi – đáp cũng đem lại những ưu điểm nhất định khi người đọc tại Thư viện Trại giam sẽ có những câu trả lời mang tính chất chia sẻ, định hướng giúp họ phần nào thỏa mãn nhu cầu tin.
- Dịch vụ tổ chức sự kiện: Thư viện Trại giam có thể tổ chức các sự kiện cho phép trong phạm vi mình quản lý không gây ảnh hưởng đến trật tự an ninh trong nhà giam. Hàng năm, tại trại giam Phú Sơn 4 đã tổ chức những cuộc thi viết “Cảm nhận về sách” và đã được hưởng ứng khá tích cực từ phía các phạm nhân có trong trại giam. Từ thực tiễn sử dụng Thư viện, đọc sách báo của mình họ đã viết nên những bài viết về cảm nhận của cá nhân, góp phần nâng cao nhận thức, vun đắp tri thức và đạo đức tốt đẹp. Thậm chí để phục vụ cho việc đọc sách, xóa mù chữ các trại giam còn tổ chức cho phạm nhân học chữ, từ đó họ rèn luyện, trau dồi kiến thức học tập của mình bằng cách đến Thư viện để đọc sách. [7]
- Dịch vụ triển lãm tài liệu theo chủ đề: Thư viện triển lãm sách theo chủ đề nhất định góp phần tuyên truyền những nét đẹp văn hóa truyền thống, hiếu học, nâng cao vấn đề giáo dục, văn hóa đọc. Lấy ví dụ trường hợp của trại giam Phú Sơn 4, để hướng ửng “Ngày hội sách Việt Nam” hàng năm, nhận lời mời của Thư viện tỉnh Thái Nguyên, Thư viện của trại giam Phú Sơn 4 đã tham gia trưng bày và triển lãm sách, đặc biệt các bài viết cảm nhận về sách của các phạm nhân rất được các vị khách tham dự quan tâm và đánh giá cao. [7]
5. Người đọc của Thư viện Trại giam
Như đã trình bày ở trên người đọc (đối tượng sử dụng Thư viện) của Thư viện Trại giam phần đông là thuộc phạm nhân tại trại giam đó. Nhưng đối với phạm nhân ở trại giam phải nhận biết rõ ràng để hiểu được đâu mới đúng thực sự là đối tượng được sử dụng Thư viện Trại giam:
- Người thuộc nhóm bị tạm giam: Những người thuộc trong nhóm này có thể ở hai trường hợp: Một là người vi phạm pháp luật những tội nhẹ bị buộc phải vào nhà giam trong thời gian ngắn (có thể vài tháng, vài tuần, thậm chí là vài ngày hoặc vài giờ) – chủ yếu bị giữ trong thời gian ngắn để chịu phạt trước những hành động sốc nổi do mình gây ra như đua xe, quá khích gây sự, sử dụng các chất kích thích quá liều… Hai là những phạm nhân được “tạm giam” tại trại giam sở tại để chờ chuyển lên trên cơ quan thẩm quyền cao hơn xét xử tội, hoặc chờ trong thời gian (ngắn) điều chuyển đi đến trại giam phù hợp hơn với tội của mình. Có thể thấy ở nhóm này với hai trường hợp thì những người trong đó đều thuộc phạm vi ngắn hạn, tạm thời không lưu trú tại trại giam sở tại quá lâu cho nên tránh những điều rắc rối không cần thiết thường thì sẽ không được sử dụng Thư viện Trại giam.
- Người thuộc nhóm đặc biệt: Những người ở trong nhóm này thuộc những phạm nhân có các trường hợp đặc biệt khác nhau, có thể là những “tử tù” đang chờ ngày xét xử để chuẩn bị tử hình hoặc các đối tượng đặc biệt nguy hiểm, quá khích phải giam giữ ở những nơi riêng biệt; cũng có thể chỉ là phạm nhân bình thường nhưng trong quá trình cải tạo không có cố gắng, ngược lại lại có những hành vi gây mất trật tự an ninh, vi phạm quy định của trại giam. Những người thuộc nhóm này đều không được sử dụng Thư viện như là một hình phạt đối với họ, đối với người chuẩn bị tử hình thì vấn đề nhân quyền cũng đã sắp sửa bị tước bỏ nên không được sử dụng quyền được đọc sách là đương nhiên, và không cho họ sử dụng Thư viện cũng là để tránh họ lợi dụng thời cơ đọc sách có thể làm các hành động quá khích gây ảnh hưởng đến người khác.
- Người thuộc nhóm còn lại: Những người không thuộc ở hai trường hợp trên thì đều nằm trong nhóm này, đây là nhóm thuộc đa số trong nhà giam, và đây cũng chính là nhóm phạm nhân được tôi nhắc đến ngay từ đầu là đối tượng được quyền, được cho phép sử dụng Thư viện Trại giam là chủ yếu.
Tại Thư viện Trại giam còn có một số người đọc khác, tuy không phải là nhiều, là các cán bộ quản lý trại giam ở đó. Trên thực tế vì Thư viện hoạt động song song với Trại giam cho nên cũng đồng nghĩa với việc hoạt động song với thời gian làm việc của các cán bộ trại giam, vì vậy một nguyên tắc bất thành văn mà ai cũng hiểu là trong giờ làm việc “không được” làm những việc riêng như “đọc sách”. Vì vậy đối tượng là các bộ quản lý trại giam sử dụng Thư viện là không nhiều, và có sử dụng thì chỉ được phép trong các trường hợp là: vào ngày nghỉ phép, thời gian được nghỉ cho phép ở lịch trực công tác hoặc mượn sách về nhà để đọc.
Ở đây đứng trên quan điểm của cá nhân tôi trình bày về những người, đối tượng căn bản được sử dụng Thư viện Trại giam, còn tùy cách thức hoạt động linh hoạt của mỗi trại giam khác nhau mà còn có thể phân chia theo nhiều loại nữa.
6. Vai trò của Thư viện Trại giam
- Thư viện Trại giam thông qua những cuốn sách có chọn lọc giúp hình thành nên nhân cách, đạo đức của người phạm nhân, giúp những người sai trái tìm lại được hướng đi đúng của mình. Hướng họ đến những điều tốt đẹp, cái thiện.
- Phạm nhân nhờ những cuốn sách giúp họ cập nhật được những thông tin của xã hội, đời sống… để sau này nếu có cơ hội mãn hạn phạt, ra ngoài cuộc sống bình thường họ có thể hòa nhập được với mọi người.
- Đứng ở trên góc độ nhân quyền, người phạm nhân vẫn có quyền được giải trí trong những thời gian cho phép. Vì vậy việc xuất hiện Thư viện Trại giam tại các khu trại giam là một điều hợp lí, giúp phạm nhân giải trí một cách lành mạnh, có ý nghĩa.
- Thư viện Trại giam có những cuốn sách bổ ích giúp phạm nhân học tập, rèn luyện được thêm các kĩ năng, khả năng tư duy nhờ việc đọc.
- Thư viện Trại giam góp phần vào công tác phát triển văn hóa đọc chung của cả nước, và cùng kiến tạo nên một hệ thống Thư viện Việt Nam phong phú, đa dạng.
- Đứng ở góc độ nghiệp vụ Thư viện thì mô hình Thư viện Trại giam với những hình thức phục vụ người đọc đặc biệt, ở đây là phạm nhân là một hình thức soi chiếu mới cho vấn đề lí luận và hoạt động thực tiễn của chuyên ngành Thư viện học.
- Thư viện Trại giam giúp tuyên truyền những vấn đề về luật pháp, cơ chế, thể chế chính trị của Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
7. Ý nghĩa của mô hình Thư viện Trại giam
Nói như tác giả Lan Hương trong bài viết “Thư viện tại trại giam Công an tỉnh: Mô hình mang ý nghĩa nhân văn” đã nhận định thì “Phạm nhân, họ tạm thời bị mất quyền công dân trong thời gian giáo dục, cải tạo nhưng vẫn còn quyền con người, họ được quyền đọc sách…” [4]. Vậy ý nghĩa lớn lao mà Thư viện Trại giam đem lại là nhấn mạnh vào “quyền con người”, mọi phạm nhân đều có quyền được đọc sách. Cụ thể thì Thư viện Trại giam đứng trên quan điểm là một nơi tàng trữ và lưu thông sách thì ý nghĩa của việc đem sách đến cho phạm nhân, giúp họ đọc sách là một hình thức trao tuyền tri thức. Tri thức không chỉ tồn tại thông qua những trang giấy mà còn được tồn tại thông qua việc đọc, học, chép trong bộ nhớ của người phạm nhân. Thư viện Trại giam là một mô hình Thư viện nhân văn, hướng những người đọc (ở đây là phạm nhân) đến cách sống tốt đẹp hơn, đến vấn đề đạo đức trong xã hội. Các thể chế của giai cấp thống trị nhờ Thư viện Trại giam là một công cụ để tiếp tục duy trì, vững mạnh thông qua những hành động tưởng chừng nhỏ nhưng vô cùng có ý nghĩa của mình là phục vụ việc đọc sách.
8. Lời kết
Với mong muốn đóng góp những công sức nhỏ của mình vào việc phát triển nền Thư viện học Việt Nam nói chung nên tôi đã viết bài nghiên cứu này, phần nhiều chỉ đứng ở góc độ quan điểm lí thuyết bởi nhiều lí do khách quan không cho phép đi sâu hơn về vấn đề này được nữa; nhưng cá nhân tôi cũng muốn thông qua bài viết này, tuy còn khá sơ sài chưa thật sự đi vào vấn đề cốt lõi sẽ giúp những ai đã – đang – sắp và thậm chí là chưa quan tâm đến ngành Thư viện sẽ có những cái nhìn thật đúng đắn về ngành này, để họ hiểu được tầm quan trọng của Thư viện trong xã hội ngày nay. Thư viện xuất hiện ở hầu hết các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, chính trị, tôn giáo… trong đời sống, nhưng vì những đặc thù riêng biệt của mình nên những hoạt động của Thư viện không quá nổi bật khiến cho nhiều người không hiểu, hoặc không nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của Thư viện. Rất mong người đọc bài viết này sẽ có cái nhìn mới mẻ hơn về lĩnh vực Thư viện.
Gửi tặng bài viết này đến anh L. một người đã từng say mê với mô hình Thư viện Trại giam với ước mơ về xây dựng một mô hình đọc sách chuẩn cho phạm nhân.
___________________________________________________
Tài liệu tham khảo:
[1] Trần Tiến Dũng (2019), Sách – Mở lối tương lai cho phạm nhân đang chấp hành án tại trại giam Đồng Sơn, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: http://thuvienquangbinh.gov.vn/tvqb/TintucView-471--834
[2] Nguyễn Hữu Giới (2019), Những cuốn sách đến các trại giam góp phần nuôi dưỡng tinh thần hướng thiện của các phạm nhân, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: http://thuvientravinh.org.vn/news/Lists/tinhoatdong/DispForm.aspx?PageIndex=0&ID=293
[3] Văn Hùng (2019), Thư viện tỉnh Thái Nguyên thực hiện Chương trình số 2645/CTr-BVHTTDL-BCA ngày 08/8/2014 giữa Bộ Văn hoá, Thể thao & Du lịch và Bộ Công an về việc phối hợp tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao trong các trại giam, trại tạm giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng giai đoạn 2014 – 2018, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: http://thuvienthainguyen.vn/Chi-tiet-tin/thu-vien-tinh-thai-nguyen-thuc-hien-chuong-trinh-so-2645ctr-bvhttdl-bca-202.html
[4] Lan Hương (2019), Thư viện trại giam Công an tỉnh: Mô hình mang ý nghĩa nhân văn, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: http://baobaclieu.vn/van-hoa-nghe-thuat/thu-vien-trai-tam-giam-cong-an-tinh-mo-hinh-mang-y-nghia-nhan-van-61154.html
[5] Thái Linh (2018), Tặng 350 nghìn cuốn sách cho 60 trại giam trên cả nước, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: https://www.nhandan.org.vn/xahoi/item/36586302-tang-350-nghin-cuon-sach-cho-60-trai-giam-tren-ca-nuoc.html
[6] Dương Phong (2017), Những phạm nhân đọc sách say xưa trong thư viện, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: https://dantri.com.vn/xa-hoi/nhung-pham-nhan-say-sua-doc-sach-trong-thu-vien-20170108211843368.htm
[7] Bùi Thị Nam Trinh (2018), Vai trò của thư viện đối với công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân tại trại giam Phú Sơn 4, Kỷ yếu Hội thảo Phát triển và đổi mới hoạt động thư viện trong thời kỳ mới, Hà Nội, tr.247 - 252
[8] Thư viện tỉnh Đồng Nai (2019), Sách báo thư viện Đồng Nai góp phần nuôi dưỡng tinh thần hướng thiện các phạm nhân trại giam Xuân Lộc, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: http://www.thuviendongnai.gov.vn/trangtin/tintv/Lists/Posts/Post.aspx?List=4c1cb187%2D33c8%2D4435%2Da91b%2D248c3371b0a9&ID=283
[9] Lệ Thúy (2013), Tặng 3.000 cuốn sách cho trại giam Xuân Nguyên, Hải Phòng, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: http://www.sachhay.org/one-book/ChiTiet/2536/tang-3-000-cuon-sach-cho-trai-giam-xuan-nguyen-hai-phong-2?termID=8
[10] TVBP (2019), Thư viện tỉnh Bình Phước với nhiệm vụ đưa văn hóa đọc đến với phạm nhân Trại giam Tống Lê Chân giai đoạn 2014-2018, truy cập vào ngày 02/01/2019 tại địa chỉ: http://lienhiepthuvienmiendong.vn/thu-vien-binh-phuoc/thu-vien-tinh-binh-phuoc-voi-nhiem-vu-dua-van-hoa-doc-den-voi-pham-nhan-trai-giam-tong-le-chan-giai-doan-2014-2018-188.html
[11] https://gnh.vn/du-an-cong-dong/quyen-gop-sach-cho-trai-giam/ truy cập vào ngày 02/01/2019
__________________________________________________________________
Người viết: Hải Anh
Ngày đăng: 03/01/2020
Ảnh bìa bài viết: https://icdn.dantri.com.vn/