Cổng tìm kiếm tập trung Worldcat Discovery giúp khai thác tài liệu hiệu quả

I, OCLC là gì? 

OCLC là tổ chức hợp tác thư viện toàn cầu được thành lập từ năm 1967. Ban đầu tổ chức được thành lập bởi một nhóm các thư viện với niềm tin của các nhà lãnh đạo thư viện bằng việc hợp tác cùng nhau. Họ có thể tìm ra những giải pháp hiệu quả để chia sẻ thông tin trong thư viện cũng như giảm thiểu các chi phí về thông tin. 

Trải qua nhiều năm, mạng lưới thư viện toàn cầu - OCLC đã hợp tác với nhiều tổ chức có chung quan điểm trên khắp thế giới và trở thành tổ chức nghiên cứu và cung cấp dịch vụ thư viện lớn nhất trên thế giới. 

Trụ sở chính của OCLC đặt tại Dublin, Ohio, Hoa Kỳ cùng các văn phòng khu vực trên thế giới như ở Úc, Canada, Trung Quốc, Đức, Pháp, Mexico, Hà Lan, Thụy Sĩ, Vương Quốc Anh và Hoa Kỳ.

II, Những sản phẩm chính của OCLC 

WorldCat: được biết đến như một CSDL mục lục liên hợp toàn cầu. Cho đến thời điểm cuối tháng 12-2016, WorldCat chứa một lượng dữ liệu khổng lồ gồm trên 380 triệu biểu ghi thư mục (bib-record), tương ứng với 2,4 điểm vốn tài liệu (holding) tại các thư viện, trong đó bao gồm dữ liệu của trên 48 triệu đầu mục tài liệu số nội sinh (institutional repository) và 18 triệu sách điện tử (ebook). WorldCat có số lượng ngôn ngữ cực kỳ đa dạng, gồm gần 500 ngôn ngữ trên toàn thế giới, trong đó tiếng Anh chiếm khoảng 38%, tiếng Đức khoảng 13%, tiếng Pháp khoảng 9%, ngoài ra là các ngôn ngữ khác như tiếng Tây Ban Nha, tiếng Trung, tiếng Nhật, tiếng Hàn, và bao gồm cả tiếng Việt (cho dù chỉ là một tỷ lệ nhỏ). Nhiều chuyên gia đánh giá rằng WorldCat có thể bao gồm tới trên 70% lượng tài liệu có trên toàn cầu từ cổ chí kim, và là bộ CSDL thư mục toàn diện nhất thế giới từ trước tới giờ.

WorldShare: Có thể hiểu WorldShare như một chuỗi các nền tảng, công cụ và ứng dụng của OCLC giúp cho việc hợp tác, chia sẻ, khai thác dữ liệu từ WorldCat và giữa các thư viện với nhau. Nếu ví WorldCat là một ga tàu lớn với một kho hàng hóa khổng lồ và các thư viện trên khắp thế giới là các ga xép nhỏ thì WorldShare chính là các hệ thống đường ray và các toa tàu giúp cho việc vận chuyển hành khách, trao đổi hàng hóa từ ga lớn tới các ga nhỏ, hoặc giữa các ga nhỏ với nhau trên phạm vi toàn thế giới. Một số ứng dụng tiêu biểu của WorldShare bao gồm: WorldShare Inter-library Loans(ILL) – dịch vụ mượn liên thư viện toàn cầu; Worldshare Record Manager – công cụ quản lý biên mục trực tuyến; WorldShare Collection Manager – công cụ quản lý các bộ sưu tập và CSDL điện tử; Question Point – dịch vụ tham khảo; WorldShare Management Services – Phần mềm thư viện thế hệ mới; WorldCat Discovery Services (trước đây được biết đến với tên gọi First Search, hoặc WorldCat Local) – Cổng tìm kiếm và chuyển giao tài nguyên tập trung,… Ngoài ra một loạt các sản phẩm và dịch vụ thư viện khác đã rất quen thuộc với người dùng như EZ Proxy, Web-Dewey, ContentDm,… đều được phát triển dựa trên nền tảng của WorldShare.

Ngoài ra với thế mạnh của OCLC về liên kết dữ liệu (Data Links), rất nhiều các nhà cung cấp dịch vụ tìm kiếm và dịch vụ thông tin đều có kết nối với OCLC, điển hình như Google Books, Goodreads, Yahoo, Bing, Wikipedia, Amazon,… hoặc các nhà cung cấp dịch vụ dữ liệu bao gồm ProQuest, EBSCO, Elsevier, Springer, Gale, Ingram, Wiley, Taylor & Francis,… đều kết nối toàn bộ dữ liệu của mình tới OCLC.

III, Cổng tìm kiếm tập trung Worldcat Discovery 

Dịch vụ Worldcat Discovery do OCLC (Trung tâm thư viện máy tính trực tuyến) cung cấp là một cổng tìm kiếm thông tin tập trung khả năng tìm kiếm và truy cập đến 3,2 tỷ vốn tài liệu của 74.000 thư viện trên thế giới và các nhà cung cấp nội dung trên thế giới. Worldcat Discovery là một ứng dụng điện toán đám mây (cloud-based application). Worldcat Discovery tạo ra một kênh liên lạc trực tiếp giữa người dùng thư viện với các dịch vụ, tài liệu của thư viện và các nhà nhà cung cấp nội dung chỉ bằng một cổng tìm kiếm thông tin duy nhất. Một số tính năng chính của cổng tìm kiếm tập trung Worldcat Discovery bạn nên biết.  

3.1. Tìm kiếm tài liệu dễ dàng qua một click chuột 

Worldcat giúp người dùng có thể tìm kiếm tất cả các loại hình tài liệu dưới các định dạng khác nhau liên quan đến từ khóa tìm kiếm thông qua một phép tìm kiếm duy nhất từ ô tìm kiếm mặc định của Worldcat. Bạn có thể tìm kiếm tài liệu ở các kho khác nhau chỉ bằng 1 click chuột giúp tiết kiệm thời gian hơn. 

Đối với chức năng tìm kiếm nâng cao, Worldcat mang đến cho người dùng các tùy chọn tìm kiếm ngay bên dưới ô tìm kiếm mặc định. Tại đây, người sử dụng có thể nhập cụm từ cần tìm kiếm vào nhiều ô tìm kiếm, sử dụng các toán tử và các chỉ mục để mở rộng, giới hạn phạm vị tìm kiếm. Người dùng có thể mở rộng thêm các chỉ mục và toán tử bằng cách nhấn vào dấu Add row phía dưới ô tìm kiếm. 

Người dùng cũng có thể sử dụng các ký tự đại diện ?, dấu “ “, # và * kết hợp với các toán tử AND, OR, NOT và các chỉ mục để lọc mở rộng, giới hạn phạm vị tìm kiếm. Worldcat Discovery cung cấp 50 tùy chọn khác nhau cho người sử dụng để có thể lọc, mở rộng phạm vi tìm kiếm, bên cạnh đó người sử dụng cũng có thể giới hạn phạm vi kết quả tìm kiếm theo năm hay theo loại hình tài liệu… bằng cách sử dụng bộ lọc Search tools. 

3.2. Hiển thị thông tin về vốn tài liệu thư viện

Nếu thư viện là thành viên của OCLC và đóng góp các thông tin biểu ghi về vốn tài liệu của thư viện mình lên hệ thống mục lục Worldcat, khi các thư viện sử dụng Worldcat Discovery thông tin về biểu ghi của thư viện, thông tin về các điểm vốn tài liệu của thư viện đang ở trên Worldcat sẽ luôn được hiển thị đầu tiên trên trang kết quả tìm kiếm của Worldcat Discovery.

Bên cạnh đó nếu thư viện sử dụng các tính năng hỗ trợ của Worldcat Discovery, Worldcat Discovery sẽ chỉ ra được vị trí của tài liệu và trạng thái hiện tại của tài liệu trong cơ sở dữ liệu OPAC của thư viện. 

3.3. Khả năng lọc và hiển thị kết quả tìm kiếm

Worldcat Discovery cung cấp khả năng lọc và hiển thị kết quả tìm kiếm theo dạng facets trực tiếp trên màn hình sử dụng. Với bộ lọc này, người dùng có thể tùy chỉnh các trường tìm kiếm theo ý của mình, thu gọn phạm vi tìm kiếm các yếu tố miêu tả về biểu ghi tài liệu, nội dung tài liệu, tác giả, khoảng thời gian cũng như các yếu tố liên quan đến định dạng nguồn tài liệu...Với các yếu tố được hiện thị trực tiếp trên màn hình sẽ giúp người dùng dễ dàng xác định phạm vi tìm kiếm, xác định số vốn tài liệu khi thu gọn phạm vi từ đó có thể thêm, xóa các trường tìm kiếm sao cho phù hợp và dễ dàng tìm được tài liệu  phù hợp với nhu cầu sử dụng.

3.4. Định dạng dữ liệu trong thư mục

Worldcat Discovery hiển thị các dữ liệu tìm kiếm trên giao diện. Mỗi mục hiện thị trong kết quả tìm kiếm sẽ bao gồm các thông tin cơ bản của tài liệu như tên tác phẩm, tác giả, định dạng, nhà xuất bản, ngôn ngữ và tóm tắt.... Với Worldcat Discovery người dùng có thể xem trực tiếp một số tài liệu bằng cách nhấn vào view online, hoặc mở rộng thông tin với View AllFormats & Editions cho phép người dùng cho thể xem các thông tin liên quan đến phiên bản khác của tài liệu.  Người dùng có thể xem chi tiết các thông tin của tài liệu khi nhấn vào nhan đề tác phẩm, một bảng mô tả chi tiết sẽ hiện ra.

3.5. Chia sẻ dữ liệu từ kết quả tìm kiếm

Worldcat Discovery giúp người dùng chia sẻ các dữ liệu từ tài liệu đã được tìm kiếm. Khi chọn trích dẫn tài liệu “, người dùng có thể tùy chọn kiểu trích dẫn, theo các khổ mẫu biên mục quốc tế, tùy chọn dạng xuất tài liệu và kiểm tra trích dẫn để tìm dữ liệu bị thiếu, thụt lề hoặc cần định dạng khi sao chép và dán. Người dùng cũng có thể chia sẻ liên kết bản ghi tài liệu, gửi liên kết qua email hoặc tạo danh sách tài nguyên tạm thời với nút “ lưu”.

3.6. Liên kết tới dịch vụ mượn liên thư viện của OCLC

Worldcat Discovery có thể liên kết trực tiếp tới dịch vụ mượn liên thư viện toàn cầu của OCLC. Nhờ sự liên kết này mà người dùng có thể xem các bản sao tài liệu hiện có đang được thư viện nào nắm giữ với khoảng cách là bao xa và hình thức cho mượn..Các thư viện cá nhân, hay các thư viện trong một khối liên hiệp các thư viện đang sử dụng Worldcat Discovery đồng thời sử dụng dịch vụ mượn liên thư viện của OCLC có thể thực hiện việc đặt mượn tài liệu trong nội bộ khối liên hiệp thư viện, hay thực hiện việc đặt mượn tài liệu liên thư viện với các thư viện khác trên thế giới đang sử dụng dịch vụ mượn liên thư viện của OCLC.

3.7. Kết nối Google Book tới thư viện thông qua Worldcat Discovery

Worldcat Discovery là dịch vụ tìm kiếm tập trung duy nhất trên thế giới liên kết được Google book tới giao diện Worldcat Discovery của thư viện. Người sử dụng có thể xem được trực tiếp một phần nội dung của các tài liệu hiện có trên Google book ngay trên giao diện Worldcat Discovery của thư viện. 

Worldcat Discovery là một trong những cổng tìm kiếm tập trung giúp người dùng tìm kiếm thông tin dễ dàng hơn và  giúp tối ưu khi tìm kiếm tài liệu.