Bên trong Phòng thực hành Thư viện hiện đại nhất Việt Nam

Đầu năm 2020, Phòng thực hành thư viện LLC (Library Learning Common - Coworking Space) chính thức được đi vào hoạt động với tổng diện tích hơn 150 m2 tọa lạc tại Tầng 5, nhà A - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Có thể đánh giá đây là phòng thực hành chuyên nghiệp và hiện đại nhất Việt Nam (tính đến thời điểm hiện tại 9/2020) tại ĐH Quốc gia Hà Nội nói riêng và trong các cơ sở đào tạo về Thông tin – Thư viện nói chung.

Sau cả một quá trình miệt mài triển khai dự án, bao gồm lên ý tưởng, thiết kế và thi công giữa đội ngũ cán bộ của Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU) và Công ty Cổ phần Thông tin và Công nghệ số (IDT), LLC đã được ra mắt, hứa hẹn không chỉ là nơi học tập, nghiên cứu mà còn là không gian cho sinh viên, giảng viên trong trường có thể nghỉ ngơi, thư giãn và truyền cảm hứng học tập.

Về tổng thể, LLC được xây dựng theo định hướng Learning Commons[i] trong Thư viện, bao gồm khu vực hành lang ngoài và 7 khu vực chức năng khác trong Thư viện, được trang bị nhiều nội thất tiện nghi, thiết bị công nghệ thư viện hiện đại và phần mềm thư viện,... đẹp từ phần nhìn đến chất lượng trong từng chi tiết để phục vụ nhu cầu của bạn đọc.

1. Khu vực hành lang: lối đi hành lang được bắt đầu từ cổng an ninh thư viện, có trang bị tủ gửi đồ, dãy ghế sofa để thư giãn, góc ngồi cho một người và thiết bị tự mượn/ trả tài liệu RFID cho bạn đọc tự thao tác nhu cầu mượn và trả tài liệu của mình.
2. Khu vực Quầy thủ thư: được thiết kế khá “sang chảnh” có màu trắng là màu sắc chủ đạo. Với slogan “We make information work”, đây là nơi phục vụ và giải đáp các thắc mắc của người dùng đến thư viện.
3. Phòng khai thác tài nguyên số: được trang bị bàn, ghế, máy tính và tai nghe,… phục vụ nhu cầu học tập online, tìm kiếm thông tin, đọc tài liệu số của bạn đọc. Việc trang trí với background là bản đồ thế giới và đồng hồ treo tường, được phối màu sắc linh động đã khiến cho không gian của phòng trở nên gần gũi, bắt mắt với nhiều ngụ ý.
4. Phòng họp nhóm: là nơi có thể đăng ký họp nhóm, workshop, thảo luận,… đã được trang bị bàn ghế, máy tính, hệ thống trình chiếu và âm thanh, nhằm tạo điều kiện tối đa cho các hoạt động trao đổi nhóm của người dùng.
5. Khu vực hệ thống đa phương tiện: có thể nói đây là khu vực “xịn xò” với đầy đủ thiết bị hiện đại như: máy scan tài liệu bán tự động (góc chuyển đổi số), máy photocophy, máy chiếu khổ lớn, âm thanh chất lượng cao, máy tính cấu hình mạnh để xử lý đồ họa và xử lý dữ liệu.
6. Góc dành cho người khiếm thị: khu vực trang bị máy tính cùng các thiết bị phụ trợ, phần mềm và website để phục vụ bạn đọc đặc biệt là người khiếm thị. Và để phát triển khu vực này, các cán bộ, công nhân viên sẽ kêu gọi các tình nguyện viên để xây dựng học liệu dành cho các bạn sinh viên khiếm thị.
7. Góc check in: khu vực được thiết kế bắt mắt với bộ bàn ghế nhiều màu sắc. Vừa là nơi check – in, vừa là nơi thư giãn và truyền cảm hứng cho bạn đọc và khách tham quan.
8. Khu vực đọc chung: không gian mở trong phòng thực hành với đầy đủ bàn ghế và kệ sách thiết kế hiện đại – Khu vực đọc sách chính cho bạn đọc nơi đây.

Về mặt công nghệ, nhằm tạo điều kiện tối đa cho sinh viên thực hành, tạo môi trường cho các bạn tiếp xúc với nhiều công nghệ mới và đa dạng trong môi trường thư viện, trung tâm thông tin, lưu trữ,… LLC đã được trang bị cơ bản và khá đầy đủ cho công tác nghiệp vụ ngay cả ở những cơ quan lớn, vừa và nhỏ.

1. Hệ thống an ninh và tự động hóa trong thư viện áp dụng công nghệ RFID: dùng công nghệ nhận dạng bằng số vô tuyến (RFID) để đảm bảo an ninh và nhận dạng tài liệu khi lưu thông và tự động hóa trong việc bạn đọc có thể tự mượn hoặc trả tài liệu mà không cần đến quầy thủ thư làm thủ tục. Đây hiện đang là một trong nhiều công nghệ thư viện hiện đại được nhiều đơn vị sử dụng trong lĩnh vực Thư viện ở Viêt Nam tính đến thời điểm hiện tại.
2. Hệ thống số hóa bán tự động chuyên dụng (máy scan tài liệu bán tự động) cho tài liệu đóng quyển, đóng tập khổ A2 mà không cần tháo gáy, có trang bị tấm kính có thể nâng hạ và phần mềm nhận dạng ký tự quang học (OCR), phục vụ công tác số hóa (chuyển đổi số) tài liệu chuyên nghiệp trong thư viện và lưu trữ.
3. Các thiết bị đa phương tiện: màn hình giới thiệu và quảng bá, máy in, máy photocophy, hệ thống trình chiếu và âm thanh .
4. Hệ thống quản lý thẻ lưu thông thư viện dùng công nghệ mã vạch (barcode), để quản lý người dùng ra, vào và sử dụng thư viện.
5. Các thiết bị CNTT phục vụ nhu cầu tìm tin, hệ thống mạng và camera,…
6. Phần mềm chuyên dụng trong thư viện: phần mềm quản lý thư viện tích hợp Koha, phần mềm quản lý tài nguyên số Dspace, phần mềm tìm kiếm tập trung trên nền tảng VuFind. Trong đó, Koha và Dspace đặt trong môi trường đào tạo có thể nói là được đầu tư hợp lý vì là phần mềm mã nguồn mở, chỉ cần tốn chi phí cho việc cài đặt và cấu hình, đảm bảo đáp ứng nghiệp vụ cơ bản nhất trong Thư viện.
7. Các phần mềm khác: phần mềm phục vụ cho người dùng là người khiếm thị và phần mềm hỗ trợ học tập như xử lý ảnh, xây dựng bài giảng điện tử,…

Với những gì mà LLC đang có tuy chưa phải là tất cả, chưa phải là một cơ ngơi hoành tráng về diện tích và không gian nhưng với những gì đã và đang làm, LLC xứng đáng là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực đào tạo thực hành ngành Thông tin – Thư viện, tạo môi trường hiện đại và lành mạnh để sinh viên được trao dồi những kỹ năng thực hành và kinh nghiệm thực tế trong thời đại công nghệ có nhiều đổi mới như hiện nay. Hoặc có thể nói, LLC giống như một mô hình hiện đại thu nhỏ, vừa là thư viện, vừa là phòng thực hành, vừa là phòng đa chức năng có thể áp dụng thực tế trong thiết kế và vận hành các thư viện hiện nay.

Theo ThS. Đoàn Thị Thu[1] trong “Tăng cường kỹ năng thực hành trong đào tạo người làm thư viện để đáp ứng yêu cầu của xã hội” đã nêu rất rõ các vấn đề Xã hội cần gì, Chúng ta có gì và Cần phải làm gì để đào tạo nhân lực gắn liền với nhu cầu xã hội. Trong khi ngành Thông tin – Thư viện tuy có đặc thù là ngành Khoa học xã hội nhưng lại gắn liền với Khoa học thực hành. ThS. Đoàn Thị Thu cũng đã nêu ra 3 vấn đề cần giải quyết:

1. Xây dựng phòng thực hành cho sinh viên; 
2. Lựa chọn và đưa phần mềm quản lý thư viện tích hợp vào giảng dạy, cho sinh viên thực hành;
3. Tăng cường thực hành kỹ năng tổ chức các phong trào trong thư viện.

Câu hỏi đặt ra rằng sẽ có bao nhiêu đơn vị đào tạo nhận thấy được thực trạng hiện nay và sẽ có thêm được bao nhiêu môi trường thực hành nghề nghiệp cho sinh viên như thế? Hi vọng với sự cố gắng và tâm huyết của đội ngũ cán bộ, giảng viên của Khoa Thư viện và VNU nói chung, mô hình LLC sẽ ngày càng được đầu tư và mở rộng, hoạt động hiệu quả với sứ mệnh của mình.

Trải qua quá trình hình thành và phát triển xuyên suốt gắn liền với các giải pháp và sản phẩm trong lĩnh vực thư viện và lưu trữ, IDT đã rất vinh dự được đồng hành cùng VNU để triển khai thành công dự án “Phòng thực hành thư viện” lần này. IDT cũng sẽ cố gắng luôn đồng hành như một người bạn, một đối tác đáng tin cậy trong công cuộc cùng xây dựng và phát triển nhiều hơn nữa những môi trường học tập và thư viện ở Việt Nam.

Trên đây, tác giả xin chia sẻ tổng quan về mô hình Phòng thực hành Thư viện LLC, mọi thông tin chi tiết về tính năng hay cách vận hành các phần mềm, thiết bị thư viện hiện đại cốt lõi, bạn đọc có thể tham khảo trong các bài viết dưới đây:

1. Công nghệ RFID. https://idtvietnam.vn/vi/cong-nghe-rfid
2. Thiết bị số hóa bán tự động OS16000 Advance Plus. https://thietbisohoa.vn/thiet-bi-so-hoa-ban-tu-dong?type_=10
3. Dspace. https://duraspace.org/dspace/
4. Koha. https://koha.org/
5. Vufind. https://vufind.org/vufind/
6. Phần mềm nhận dạng ký tự quang học. https://thietbisohoa.vn/giai-phap/pm-nhan-dang-ky-tu-quang-hoc
7. Nuket Viet. https://nukeviet.vn/vi/

Nguồn ảnh:

• Hung Do[2]. Library Learning Commons - Coworking Space. https://www.facebook.com/media/set/?set=a.10157788588884481&type=3&gidzl=Wlai9dR4wd-7vYqXUDFjU8_kAIfdqUSbnxztAsBIjNIKvoKeOj-sTPsnTom_sxLndB9wBcB63FPhTSNjVG
• Đội ngũ công ty IDT.

Người viết

Nguyễn Thúy Duy  - Công ty IDT